Suchość jamy ustnej - objawy, przyczyny oraz leczenie
Z pewnością każdy doświadczył nieprzyjemnego uczucia suchości jamy ustnej spowodowanego, np. wysiłkiem fizycznym, przebywaniem w upale, oddychaniem przez usta. Zaschnąć w ustach może też z powodu stresu. Zdarzyć się jednak może, że suchość w jamie ustnej powoduje zaburzona praca ślinianek, które nie wytwarzają odpowiedniej ilości śliny. Wtedy najprawdopodobniej mamy do czynienia ze schorzeniem zwanym kserostomią. Suchość jamy ustnej może też towarzyszyć wielu chorobom lub być ich symptomem.
Rola śliny w jamie ustnej
Prawidłowo pracujące ślinianki i gruczoły ślinowe wytwarzają odpowiednią ilość śliny, która nawilża wnętrze jamy ustnej. Oprócz nawilżania pełni jeszcze wiele innych bardzo ważnych funkcji:
- umożliwia trawienie pokarmów, gdyż to w jamie ustnej odbywa się trawienie wstępne z udziałem enzymów zawartych w ślinie
- umożliwia przełykanie pokarmów
- umożliwia mówienie
- sprawia, że właściwie odczuwa się smak i właściwie funkcjonuje węch
- chroni jamę ustną prze bakteriami, grzybami i wirusami
- neutralizuje działanie kwasów wytwarzanych przez bakteria
Należy dodać, że z kolei nadmierna produkcja śliny – ślinotok może być objawem poważnego schorzenia.
Przyczyny i sutki zaburzonego wydzielania śliny
W sytuacji, gdy wydzielanie śliny z jakiegoś powodu zostaje zaburzone, to również procesy, za które ślina jest odpowiedzialna, nie będą przebiegały prawidłowo.
Jakie mogą być przyczyny suchości w jamie ustnej? Mogą ją powodować:
- zbyt mała ilość wody w organizmie
- nadmierna ilość spożywanej soli
- oddychanie przez usta
- bruksizm
- niedobór witamin B1 i B6
- przebywanie w zbyt ciepłym i suchym pomieszczeniu
- palenie papierosów i picie alkoholu
- stosowanie środków odurzających, np. marihuany
- zmiany hormonalne (np. menopauza)
- nadmierny stres
- przyjmowanie niektórych leków, np. antyhistaminowych, moczopędnych, antydepresantów, przeciwwymiotnych
Kserostomia - co to jest?
Jeśli zaburzenia w wydzielaniu śliny są długotrwałe i powtarzają się, to problemu nie należy bagatelizować. Może to być objaw schorzenia zwanego kserostomią - (gr. ξηρός (xeros) - suchość i στόμα (stomia) - usta. Przyczyną suchości błony śluzowej jamy ustnej jest wówczas uszkodzenie lub usunięcie gruczołów ślinowych. Ślinianki produkują wtedy zbyt mało śliny - <0,1 ml/min lub w ogóle jej nie produkują, mimo tego, że organizm jest dobrze nawodniony.
Na kserostomię choruje ok. 10% populacji. Częściej występuje u kobiet.
Objawem jest uczucie suchości i lepkości w jamie ustnej, sztywność i piecznie języka, popękane i suche wargi. Chorobie często towarzyszy halitoza – nieprzyjemny zapach z ust. Nadmiernie wysuszony nabłonek jamy ustnej zmienia kolor i staje się jasny. Osoby borykające się z tym schorzeniem skarżą się na problemy z przełykaniem i odczuwaniem smaku. Pojawia się też problem z noszeniem protezy zębowej i aparatu ortodontycznego. Pozbawiona śliny jama ustna jest podatna na choroby grzybowe – grzybica jamy ustnej. Brak śliny prowadzi do zmiany pH w jamie ustnej przyczyniając się do namnażania się bakterii, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju próchnicy i innych chorób przyzębia.
Suchość jamy ustnej a inne choroby
Suchość jamy ustnej może towarzyszyć innym chorobom ustrojowym, które prowadzą do zmniejszenia produkcji śliny, np.:
- stanom zapalnym ślinianek
- cukrzycy
- nadczynności tarczycy
- alergiom
- AIDS
- toczniowi rumieniowatemu
- refluksowi żołądkowo-przełykowemu
Może również pojawić się przy stanie gorączkowym, wymiotach i biegunce.
Suchość w jamie ustnej występuje jako efekt uboczny chemioterapii i radioterapii głowy i szyi.
Profilaktyka i leczenie suchości jamy ustnej
W przypadku utrzymującego się uczucia suchości jamy ustnej należy problem zgłosić lekarzowi stomatologowi, który po przeprowadzeniu wywiadu i diagnozie wdroży właściwe leczenie oraz zaleci odpowiednie postępowanie. Leczenie należy wspomagać zmianą nawyków higienicznych i stosowaniem specjalnych produktów profilaktyczno-leczniczych. W sytuacji, gdy suchość w ustach jest spowodowana inną chorobą, należy zgłosić to swojemu lekarzowi prowadzącemu.
Dla pacjentów odczuwających suchość w jamie ustnej stworzyliśmy specjalną kategorię, gdzie znajdą Państwo wszystkie produkty nawilżające jamę ustną.
Oto zasady, które pomogą złagodzić dyskomfort i wspomogą leczenie:
- regularne mycie zębów
- stosowanie specjalnych past i płukanek wspomagających nawilżanie jamy ustnej – produkty marek XEROS oraz GUM
- stosowanie past i płukanek zawierających szałwię, która działa antyseptycznie – polecamy płyn do płukania z szałwią ECODENTA
- wspomaganie produkcji śliny poprzez żucie gumy z ksylitolem - gumy Miradent
- stosowanie odpowiednio dobranych szczoteczek (manualnych lub elektrycznych i sonicznych z odpowiednią końcówką), regularna ich wymiana
- odpowiednie czyszczenie przestrzeni międzyzębowych przy użyciu nici dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych
- używanie irygatora – sprawdź irygatory dostępne w naszym sklepie
- odpowiednia technika szczotkowania zębów – więcej w osobnym wpisie - zapraszamy na naszego bloga
- szorowanie języka przy pomocy specjalnych skrobaczek
- dieta bogata w witaminy B1 i B6, z ograniczoną ilością cukru i soli
- właściwa higiena podczas leczenia onkologicznego, chemioterapii i radioterapii – szczególnie produkty CURASEPT COLOSTRUM
- odpowiednia higiena protez zębowych i aparatów ortodontycznych przy zastosowaniu dedykowanym im past, płynów, wosków i szczoteczek oraz myjek do protez
- rezygnacja lub ograniczenie palenia papierosów i picia alkoholu
- unikanie płukanek do ust zawierających alkohol
Podsumowanie
Przyczyn występowania suchości w ustach może być wiele, ale zawsze objawia się ona niedoborem śliny, który może doprowadzić do przykrych konsekwencji zdrowotnych. W przypadku zauważenia u siebie objawów suchości w jamie ustanej można samemu spróbować usunąć dolegliwości. Jednak jeśli zauważymy zaostrzenie schorzenia, należy skontaktować się z lekarzem.
